Δρ. John Marsden
Ο εθισμός είναι ένα σύνθετο πρόβλημα που δεν επιδρά μόνο στη σωματική και πνευματική υγεία των ατόμων, αλλά και στην οικογένεια και στο κοινωνικό περιβάλλον τους. Η Δρ. Trisha Macnair αναθεώρησε αυτό το άρθρο τον Μάρτιο του 2010. Υπάρχει μια μεγάλη παρανόηση και μια μικρή αμφιβολία σχετικά με τη φύση των εθισμών, για το πώς προκαλούνται, την πορεία τους και τη θεραπεία τους. Αυτό το άρθρο ρίχνει φως σε σημαντικά θέματα.
Αδύνατο να ελεγχτεί. Αν ρωτήσετε κάποιον τι είναι ο εθισμός μάλλον θα σας απαντήσει ότι είναι η δυσκολία παύσης της χρήσης μιας ουσίας, για παράδειγμα μιας παράνομης τοξικής ουσίας όπως η ηρωίνη ή ενδεχομένως μιας νόμιμης τοξικής ουσίας όπως το αλκοόλ. Γνωρίζετε ότι περίπου τέσσερα εκατομμύρια άνθρωποι χρησιμοποιούν παράνομα ναρκωτικά κάθε χρόνο στην Αγγλία και την Ουαλία, κι ότι εκτιμάται πως περισσότεροι από 280.000 έχουν προβλήματα λόγω χρήσης ναρκωτικών ουσιών;
Ίσως το καλύτερο παράδειγμα είναι το κάπνισμα. Όποιος έχει καπνίσει αναγνωρίζει την ισχυρή ανάγκη να ανάψει ένα τσιγάρο, ιδίως σε περιπτώσεις όπου αυτό δεν επιτρέπεται, όπως σε ένα αεροπλάνο, σε ένα εστιατόριο ή σε κάποιο μπαρ. Αυτές οι πτυχές του εθισμού έχουν μια φυσιολογική βάση που σχετίζονται με το πώς η ουσία δρα στον εγκέφαλο (στην περίπτωση του τσιγάρου το άτομο έχει ανάγκη τις επιδράσεις της νικοτίνης) και μια ψυχολογική πτυχή που σχετίζεται με τους λόγους χρήσης της ουσίας (όπως το κάπνισμα για τη βελτίωση της συγκέντρωσης ή για να είναι το άτομο μέλος μιας κοινωνικής ομάδας).Εξάρτηση. Η εξάρτηση σημαίνει την αίσθηση ότι το άτομο χρειάζεται μια ουσία προκειμένου να συνεχίσει να κάνει ό, τι θέλει να κάνει, ακόμη και αν προκύπτουν προβλήματα από τη χρήση της. Αν κάποιος είναι εξαρτημένος από μια ουσία, τότε ίσως μπορούμε να πούμε ότι είναι εθισμένος σε αυτήν. Γενικά όμως, δεν θα πρέπει να βλέπουμε τον εθισμό ή την εξάρτηση με απλούς ή με απόλυτους όρους (ότι κάποιος είναι ή δεν είναι εξαρτημένος στο τελευταίο στάδιο). Οι άνθρωποι μπορεί να είναι εξαρτημένοι από ουσίες με πολλούς διαφορετικούς τρόπους και σε διαφορετικούς βαθμούς έντασης. Αυτό που θα προκύψει στη συνέχεια εξαρτάται από τη φύση της ουσίας, πώς τη χρησιμοποιεί ο χρήστης, τα προβλήματα που μπορεί να συνδέονται με αυτήν και τις διάφορες πτυχές της ψυχολογικής κατάστασης του ατόμου, τις προσωπικές και κοινωνικές του σχέσεις.
Τα στάδια του εθισμού. Οι περισσότεροι εθισμοί χρειάζονται χρόνο για να αναπτυχθούν και σχεδόν κανένας δε γίνεται σκόπιμα εξαρτημένος από μια ουσία. Αυτό που συμβαίνει είναι ότι η κατανάλωση του ατόμου εξελίσσεται μέσα από διάφορα στάδια. Μετά την έναρξη (πρώτη δοκιμή) - ίσως κάποιος πειραματιστεί για να δει πώς είναι η ουσία - μπορεί το άτομο να συνεχίσει να τη χρησιμοποιεί και ίσως αρχίσει να τη χρησιμοποιεί αρχικά περιστασιακά και στη συνέχεια σε τακτική βάση. Εν τω μεταξύ, η ποσότητα που καταναλώνεται μπορεί να αρχίσει και να αυξάνεται. Για ορισμένες ουσίες, το σώμα γίνεται γρήγορα ανεκτικό σε μια δόση και ο χρήστης αναγκάζεται να αυξήσει την ποσότητα για να επιτευχθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα.
Κίνδυνος βλάβης. Η ζημιά από την εξάρτηση σε μια χημική ουσία μπορεί να μετρηθεί όχι μόνο σχετικά με τον τρόπο που ο εθισμός βλάπτει το σώμα (φυσικές συνέπειες), αλλά και με τον τρόπο που επηρεάζει την πνευματική υγεία του ατόμου ( «ψυχολογικές» επιπτώσεις), καθώς και με την κοινωνική υγεία του. Στις ακραίες περιπτώσεις του σοβαρού εθισμού, η ανάγκη για την ουσία γίνεται ολική πρόσληψη της ουσίας παίρνοντας την προτεραιότητα από την εργασία και τις σχέσεις, και διαταράσσοντας την ικανότητα του ατόμου να ζήσει μια φυσιολογική ζωή.
Αλλά τα αποτελέσματα αυτά δεν προκύπτουν πάντα έτσι απλά . Για παράδειγμα, καθώς είναι και αντικοινωνικός (μεταξύ της πλειοψηφίας των μη καπνιστών) ο εθισμένος καπνιστής αντιμετωπίζει τεράστιες βλάβες στη σωματική υγεία του από τη συνήθειά του, αλλά οι επιπτώσεις στην ψυχική υγεία του θα μπορούσε να πει κανείς ότι είναι σχεδόν ευεργετικές κατά καιρούς (ανακούφιση από το άγχος για παράδειγμα). Η εξάρτηση από την κοκαΐνη είναι εξαιρετικά επιζήμια για την ψυχική και κοινωνική υγεία ενός ατόμου, αλλά οι φυσικές συνέπειές της δεν είναι τόσο έντονες (στις περισσότερες περιπτώσεις), όπως συμβαίνει για παράδειγμα με την ηρωίνη.
Εθισμός και εθιστική συμπεριφορά
Ο εθισμός δεν σταματά στα ναρκωτικά και το αλκοόλ. Οι άνθρωποι μπορούν να εθιστούν σε υπερβολικό βαθμό με τα τυχερά παιχνίδια, το σεξ, τα ψώνια, τα παιχνίδια στον υπολογιστή, ακόμη και με τη χρήση του διαδικτύου. Αυτές οι μη φαρμακευτικές εθιστικές συμπεριφορές είναι παρόμοιες με την έλλειψη ελέγχου της συμπεριφοράς του ατόμου.
Ο εθισμός είναι ένα σύνθετο πρόβλημα που δεν επιδρά μόνο στη σωματική και πνευματική υγεία των ατόμων, αλλά και στην οικογένεια και στο κοινωνικό περιβάλλον τους. Η Δρ. Trisha Macnair αναθεώρησε αυτό το άρθρο τον Μάρτιο του 2010. Υπάρχει μια μεγάλη παρανόηση και μια μικρή αμφιβολία σχετικά με τη φύση των εθισμών, για το πώς προκαλούνται, την πορεία τους και τη θεραπεία τους. Αυτό το άρθρο ρίχνει φως σε σημαντικά θέματα.
Αδύνατο να ελεγχτεί. Αν ρωτήσετε κάποιον τι είναι ο εθισμός μάλλον θα σας απαντήσει ότι είναι η δυσκολία παύσης της χρήσης μιας ουσίας, για παράδειγμα μιας παράνομης τοξικής ουσίας όπως η ηρωίνη ή ενδεχομένως μιας νόμιμης τοξικής ουσίας όπως το αλκοόλ. Γνωρίζετε ότι περίπου τέσσερα εκατομμύρια άνθρωποι χρησιμοποιούν παράνομα ναρκωτικά κάθε χρόνο στην Αγγλία και την Ουαλία, κι ότι εκτιμάται πως περισσότεροι από 280.000 έχουν προβλήματα λόγω χρήσης ναρκωτικών ουσιών;
Ίσως το καλύτερο παράδειγμα είναι το κάπνισμα. Όποιος έχει καπνίσει αναγνωρίζει την ισχυρή ανάγκη να ανάψει ένα τσιγάρο, ιδίως σε περιπτώσεις όπου αυτό δεν επιτρέπεται, όπως σε ένα αεροπλάνο, σε ένα εστιατόριο ή σε κάποιο μπαρ. Αυτές οι πτυχές του εθισμού έχουν μια φυσιολογική βάση που σχετίζονται με το πώς η ουσία δρα στον εγκέφαλο (στην περίπτωση του τσιγάρου το άτομο έχει ανάγκη τις επιδράσεις της νικοτίνης) και μια ψυχολογική πτυχή που σχετίζεται με τους λόγους χρήσης της ουσίας (όπως το κάπνισμα για τη βελτίωση της συγκέντρωσης ή για να είναι το άτομο μέλος μιας κοινωνικής ομάδας).Εξάρτηση. Η εξάρτηση σημαίνει την αίσθηση ότι το άτομο χρειάζεται μια ουσία προκειμένου να συνεχίσει να κάνει ό, τι θέλει να κάνει, ακόμη και αν προκύπτουν προβλήματα από τη χρήση της. Αν κάποιος είναι εξαρτημένος από μια ουσία, τότε ίσως μπορούμε να πούμε ότι είναι εθισμένος σε αυτήν. Γενικά όμως, δεν θα πρέπει να βλέπουμε τον εθισμό ή την εξάρτηση με απλούς ή με απόλυτους όρους (ότι κάποιος είναι ή δεν είναι εξαρτημένος στο τελευταίο στάδιο). Οι άνθρωποι μπορεί να είναι εξαρτημένοι από ουσίες με πολλούς διαφορετικούς τρόπους και σε διαφορετικούς βαθμούς έντασης. Αυτό που θα προκύψει στη συνέχεια εξαρτάται από τη φύση της ουσίας, πώς τη χρησιμοποιεί ο χρήστης, τα προβλήματα που μπορεί να συνδέονται με αυτήν και τις διάφορες πτυχές της ψυχολογικής κατάστασης του ατόμου, τις προσωπικές και κοινωνικές του σχέσεις.
Τα στάδια του εθισμού. Οι περισσότεροι εθισμοί χρειάζονται χρόνο για να αναπτυχθούν και σχεδόν κανένας δε γίνεται σκόπιμα εξαρτημένος από μια ουσία. Αυτό που συμβαίνει είναι ότι η κατανάλωση του ατόμου εξελίσσεται μέσα από διάφορα στάδια. Μετά την έναρξη (πρώτη δοκιμή) - ίσως κάποιος πειραματιστεί για να δει πώς είναι η ουσία - μπορεί το άτομο να συνεχίσει να τη χρησιμοποιεί και ίσως αρχίσει να τη χρησιμοποιεί αρχικά περιστασιακά και στη συνέχεια σε τακτική βάση. Εν τω μεταξύ, η ποσότητα που καταναλώνεται μπορεί να αρχίσει και να αυξάνεται. Για ορισμένες ουσίες, το σώμα γίνεται γρήγορα ανεκτικό σε μια δόση και ο χρήστης αναγκάζεται να αυξήσει την ποσότητα για να επιτευχθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα.
Κίνδυνος βλάβης. Η ζημιά από την εξάρτηση σε μια χημική ουσία μπορεί να μετρηθεί όχι μόνο σχετικά με τον τρόπο που ο εθισμός βλάπτει το σώμα (φυσικές συνέπειες), αλλά και με τον τρόπο που επηρεάζει την πνευματική υγεία του ατόμου ( «ψυχολογικές» επιπτώσεις), καθώς και με την κοινωνική υγεία του. Στις ακραίες περιπτώσεις του σοβαρού εθισμού, η ανάγκη για την ουσία γίνεται ολική πρόσληψη της ουσίας παίρνοντας την προτεραιότητα από την εργασία και τις σχέσεις, και διαταράσσοντας την ικανότητα του ατόμου να ζήσει μια φυσιολογική ζωή.
Αλλά τα αποτελέσματα αυτά δεν προκύπτουν πάντα έτσι απλά . Για παράδειγμα, καθώς είναι και αντικοινωνικός (μεταξύ της πλειοψηφίας των μη καπνιστών) ο εθισμένος καπνιστής αντιμετωπίζει τεράστιες βλάβες στη σωματική υγεία του από τη συνήθειά του, αλλά οι επιπτώσεις στην ψυχική υγεία του θα μπορούσε να πει κανείς ότι είναι σχεδόν ευεργετικές κατά καιρούς (ανακούφιση από το άγχος για παράδειγμα). Η εξάρτηση από την κοκαΐνη είναι εξαιρετικά επιζήμια για την ψυχική και κοινωνική υγεία ενός ατόμου, αλλά οι φυσικές συνέπειές της δεν είναι τόσο έντονες (στις περισσότερες περιπτώσεις), όπως συμβαίνει για παράδειγμα με την ηρωίνη.
Εθισμός και εθιστική συμπεριφορά
Ο εθισμός δεν σταματά στα ναρκωτικά και το αλκοόλ. Οι άνθρωποι μπορούν να εθιστούν σε υπερβολικό βαθμό με τα τυχερά παιχνίδια, το σεξ, τα ψώνια, τα παιχνίδια στον υπολογιστή, ακόμη και με τη χρήση του διαδικτύου. Αυτές οι μη φαρμακευτικές εθιστικές συμπεριφορές είναι παρόμοιες με την έλλειψη ελέγχου της συμπεριφοράς του ατόμου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου