Ελληνικές Λουτροπόλεις.

Μια περιπλάνηση στις τέσσερις
λουτροπόλεις της παλιάς Ελλάδας -Μέθανα, Αιδηψό, Λουτράκι, Καμένα Βούρλα- με τις
φυσικές θερμομεταλλικές πηγές που αναβλύζουν εδώ και αιώνες.

Μου αρέσει να τις βλέπω, μια και
μοιάζουν να είναι κάτι σαν συνεχιστές των παλιών ασκληπιείων: στο ίδιο σημείο,
με την ίδια περίπου λειτουργία· ιαματική, αλλά και κοινωνική. Τα θερμά λουτρά
ήταν ανέκαθεν, άλλωστε, μια αφορμή για κοινωνικές ανταλλαγές παντός είδους...

Μέθανα, Αιδηψός, Λουτράκι, Καμένα
Βούρλα: τέσσερις λουτροπόλεις της παλιάς Ελλάδας, πολύ αγαπητές, που άνθησαν
μέσα στον 20ό αιώνα με την άνοδο και τη δημιουργία της ελληνικής αστικής τάξης.
Χτισμένες πάνω σε αρχαίες ιαματικές πηγές, οι επαρχιακές αυτές πόλεις
λειτούργησαν για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα όχι μόνον ως θεραπευτικοί
προορισμοί αλλά και ως κέντρα συνάντησης των Ελλήνων αστών της εποχής μέσα στο
πλαίσιο ενός γενικότερου κοινωνικού γίγνεσθαι.

Τις τελευταίες δεκαετίες, με την πρόοδο
της παραδοσιακής ιατρικής και τη δημιουργία πολλών καινούργιων και συνάμα
μοδάτων ιαματικών προορισμών, παραγκωνίσθηκαν και λησμονήθηκαν. Τελευταία όμως
διαφαίνεται μια τάση επιστροφής σε αυτές. Μια σταδιακή μεταστροφή του κόσμου που
εντάσσεται μέσα στο γενικότερο κλίμα της επιστροφής στη Φύση, της αναγνώρισης
της σπουδαιότητας της εναλλακτικής ιατρικής αλλά και του well-being concept. Τη
νέα αυτή αντίληψη για την ευζωία πρεσβεύουν (κυρίως) τα σύγχρονα spa, που δεν
παρέχουν στους πελάτες τους μόνο καλλυντική περιποίηση αλλά και μια
αναζωογονητική - ιαματική εμπειρία που συνδυάζεται με πλήθος άλλων εναλλακτικών
θεραπειών (αρωματοθεραπεία, μασαζοθεραπεία, ρεφλεξολογία κ.ά.).

Μια καινούργια αγορά ιαματικών διακοπών
που δεν ταυτίζεται μόνο με τις μεγάλες ηλικίες, όπως συνέβαινε παλαιότερα, αλλά
απευθύνεται σε όλους, σε κάθε εποχή και σε κάθε ηλικία. Η περιπλάνησή μου στις
«ξεχασμένες» λουτροπόλεις ξεκινάει από τα Μέθανα, στα ανατολικά της
Πελοποννήσου, με τις ονομαστές εδώ και χιλιάδες χρόνια ιαματικές πηγές.

--------------------------------------------------------------------------------------------

ΜΕΘΑΝΑ
Κάτω από
το ηφαίστειο...

Μη έχοντας γνωρίσει την τουριστική
εισβολή των τελευταίων δεκαετιών, τα Μέθανα, που για τους μυημένους στα μυστικά
των λουτροπόλεων είναι ένα πολύ καλά κρατημένο μυστικό, διατηρούν ακόμη την
αγνότητα ενός επαρχιακού προορισμού.

Με σημαντική ιστορική διαδρομή από τη
Νεολιθική Εποχή μέχρι σήμερα, η παραθαλάσσια αυτή πόλη συναντάται στα κείμενα
του Παυσανία, του Στράβωνα και του Οβίδιου, με αφορμή την έκρηξη του ηφαιστείου
των Μεθάνων που σημειώθηκε το 276 και 239 π.Χ. Αν και η τελευταία φορά που
αναφέρθηκε κάποια έκρηξη εκεί -έστω και υποθαλάσσια- ήταν το 1700, το ηφαίστειο
παραμένει θεωρητικά ακόμη ενεργό. Απόρροια της ηφαιστειακής αυτής έκρηξης είναι
οι πηγές που αναβλύζουν νερό - ελιξίριο. Ουσιαστικά πρόκειται για ιαματικά νερά,
πλούσια σε πολύτιμα ιχνοστοιχεία μετάλλων και ορυκτών, με ευεργετικές ιδιότητες
για πολλές παθήσεις: αρθροπάθεια, δισκοπάθεια, ρευματοπάθεια, κατάγματα,
στειρότητα, νευρώσεις, κοπώσεις, δερματοπάθειες κ.ά.

Σήμερα στα Μέθανα λειτουργούν οι δύο
πιο σημαντικές πηγές της Χερσονήσου, συν μία πραγματικά μικρή και πολύ
γοητευτική: το Λουτρό του Παυσανία, που συναντάει κανείς στο διπλανό χωριό του
Αγίου Νικολάου. Στα συν της όμορφης αυτής επαρχιακής πόλης είναι το άριστα
διατηρημένο και νεοκλασικού ύφους υδροθεραπευτήριο, ενώ στα πλην της
προσμετρείται η πλημμελής ξενοδοχειακή υποδομή - αν εξαιρέσει κανείς την Πανσιόν
Ακτή. Πολλά είναι, ωστόσο, τα νεοκλασικά και παλιά κτίρια που σώζονται ακόμη ως
ενθύμια από τις ένδοξες ημέρες του ιαματικού τουρισμού.

Το εντυπωσιακότερο όμως στοιχείο της
ευρύτερης περιοχής είναι η ίδια η Χερσόνησος των Μεθάνων: ένα μυθικό, χαμένο
κομμάτι της Ελλάδας του Γιώργου Σεφέρη. Κυριολεκτικά διάσπαρτη γεωγραφικά, έχει
πληθώρα ευρημάτων συνεχούς κατοίκησης από τη Νεολιθική και τη Μυκηναϊκή Εποχή
μέχρι και την ύστερη Βυζαντινή. Διαθέτει πολλά ξωκλήσια, εκκλησίες και τριάντα
δύο κρατήρες, με πάμπολλες ιαματικές πηγές και ένα εκτεταμένο και καλά
σηματοδοτημένο δίκτυο μονοπατιών και χωματόδρομων που είναι ό,τι καλύτερο για
πεζοπορίες. Αγαπημένη διαδρομή, η ανάβαση στον κρατήρα του ηφαιστείου που
ξεκινάει από το χωριό Καμένη Χώρα. Μια εξαιρετική διαδρομή με αφετηρία τη νότια
πλευρά του ηφαιστείου, μέσα σε ένα οργιαστικό μεσογειακό τοπίο και με θέα στον
λεγόμενο «μαύρο κάβο» - ένα τμήμα ξηράς που δημιουργήθηκε καθώς η λάβα κυλούσε
προς τη θάλασσα κατά την τελευταία έκρηξη του ηφαιστείου.

memo

ΜΕΤΑΒΑΣΗ

Ο απλούστερος τρόπος να μεταβείτε στα
Μέθανα είναι είτε ακτοπλοϊκώς από το λιμάνι του Πειραιά, απ' όπου εκτελούνται
καθημερινά δρομολόγια (Λιμεναρχείο Πειραιά, Τ/210-45.11.311-9,
http://info.yen.gr) είτε οδικώς με Ι.Χ. ή λεωφορείο (ΚΤΕΛ Αργολίδας,
Τ/210-51.34.588, www.ktel-argolis.gr).

ΔΙΑΜΟΝΗ

• Αύρα (Ακτή Σαρωνικού
24, Τ/22980-92.550 & 22980-92.382, www.avra-hotel.gr) Ισως το πιο αξιοπρεπές
ξενοδοχείο της πόλης, με πολύ καλές παρεχόμενες υπηρεσίες, πρωινό κ.ά.
•
Ακτή (Ακτή Σαρωνικού, Τ/22980-92.387, www.akti-studios.com) Πάρα πολύ καλή
πανσιόν!

ΦΑΓΗΤΟ

Για ψάρι θα πάτε κυρίως στις
παραθαλάσσιες ταβέρνες στο Βαθύ ή στον Αγιο Γεώργιο.

--------------------------------------------------------------------------------------------

ΑΙΔΗΨΟΣ
Η
«ναυαρχίδα του στόλου»

Σύμφωνα με τη μυθολογία, η θεά Αθηνά
ζήτησε από τον Ηφαιστο, τον Ολύμπιο θεό που δάμαζε τη φωτιά, να δημιουργήσει
θερμά λουτρά προκειμένου να πηγαίνει εκεί ο Ηρακλής για να ξεκουράζεται μετά
τους Αθλους του. Ο Ηφαιστος, λοιπόν, εκπληρώνοντας την επιθυμία της Αθηνάς,
χτύπησε με το σφυρί του τον βράχο της Αιδηψού δημιουργώντας στο σημείο εκείνο
μια ιαματική πηγή απ' όπου ξεπήδησαν θερμά νερά. Κάπως έτσι ξεκίνησε η ιστορία
της Αιδηψού, την οποία συναντάμε και αργότερα, μέσα από τα κείμενα του
Αριστοτέλη, του Πλούταρχου και του Στράβωνα.

Η Αιδηψός, σύμφωνα με ιστορικές
μαρτυρίες, γνώρισε το αποκορύφωμα της δόξας της κατά τη διάρκεια των Ρωμαϊκών
Χρόνων, την εποχή που ο Ρωμαίος στρατηγός Σύλλας δημιούργησε εκεί τις πρώτες
θέρμες. Εκτοτε, τα ιαματικά λουτρά (τα ερείπιά τους διασώζονται ακόμη) τίμησαν
πολλοί αυτοκράτορες: Ρωμαίοι, όπως ο Σέπτιμος Σεβήρος, ο Αδριανός, ο Mάρκος
Αυρήλιος, αλλά και Βυζαντινοί, όπως ο Μέγας Κωνσταντίνος και ο Θεοδόσιος.

Η χρυσή αυτή περίοδος της πόλης δεν
κράτησε όμως για πολύ. Το τέλος της πρώτης περιόδου ακμής της επήλθε στα χρόνια
του Βυζαντίου, όταν τα ιαματικά της λουτρά εγκαταλείφθηκαν ή καταστράφηκαν μια
και θεωρήθηκαν κέντρα παγανιστικής λατρείας. Τον 20ό αιώνα μια καινούργια
νεοκλασική πόλη χτίζεται πάνω στη ρωμαϊκή, η οποία είχε χτιστεί πάνω στην αρχαία
ελληνική, σηματοδοτώντας μια νέα αρχή. Ξενοδοχεία -πολυτελή και μη- ανεγείρονται
και ιδιωτικά υδροθεραπευτήρια εγκαινιάζονται ως αποτέλεσμα της αυξημένης
προσέλευσης του κόσμου και της ανάγκης για την παροχή υπηρεσιών. Παράλληλα,
σημαντικές προσωπικότητες του εξωτερικού ή του εγχώριου jet set την
επισκέπτονται, χαρίζοντας στη λουτρόπολη της Αιδηψού, που έχει ήδη κατακτήσει
τις καρδιές των εστέτ Ελλήνων, διεθνή φήμη και αποδοχή.

Το πολυτελές Thermae Sylla Spa Wellness
Hotel (λειτουργεί από το 1897) επανατοποθέτησε, κατά κάποιον τρόπο, μέσα από μία
πιο σύγχρονη αντιμετώπιση, το θέμα ιαματικός τουρισμός όχι μόνο στην περιοχή,
αλλά και στην Ελλάδα. Χώρος χαλάρωσης και αναζωογόνησης, τότε και τώρα, παρέχει
μια ενδιαφέρουσα πρόταση ευεξίας και εναλλακτικής θεραπείας για όλο το χρόνο
στους επισκέπτες, που μέχρι στιγμής δεν έχει βρει αντίστοιχους μιμητές σε άλλες
τουριστικές εγκαταστάσεις.

Αυτός είναι λοιπόν ο ιστός της ιστορίας
της Αιδηψού - μιας γοητευτικής νεοκλασικής πόλης, παράλληλης με την πορεία της
ελληνικής αστικής τάξης που σιγά σιγά εξαφανίζεται.

memo

ΜΕΤΑΒΑΣΗ

Στην Αιδηψό μπορείτε να μεταβείτε
οδικώς μέσω Χαλκίδας είτε με Ι.Χ. είτε με λεωφορείο (ΚΤΕΛ Ευβοίας,
Τ/210-83.17.163, www.ktelevias.gr) είτε με φέρι μποτ (Πορθμείο Αρκίτσας,
Τ/22330-91.290, www.edipsosferries.gr).

ΔΙΑΜΟΝΗ

• Thermae Sylla Spa
Wellness Ηotel (Τ/22260-60.100, www.thermaesylla.gr) Το στολίδι των ιαματικών
λουτρών της Αιδηψού, που από το 1897(!) γράφει τη δική του ιστορία στον ελληνικό
τουρισμό, έχοντας να επιδείξει μια μεγάλη λίστα φιλοξενου-μένων που περιλαμβάνει
από τον Ωνάση και την Κάλλας μέχρι την Γκάρμπο και τον Τσόρτσιλ.
•
Αύρα Spa (Τ/22260-22.226, 22.260) Διατηρεί κάτι ακόμα από τη γοητεία του
Μεσοπολέμου.

ΦΑΓΗΤΟ

Επιλέξτε ανάμεσα στις παραθαλάσσιες
ταβέρνες στον Αγιο Νικόλαο και στην Ηλια και το
Μεσογειακό εστιατόριο στο Θέρμαι Σύλλα.

ΓΙΑ ΠΟΤΟ

Le Terme (25ης Μαρτίου,
Τ/22260-60.666) Καφέ - μπαρ - εστιατόριο που βρίσκεται δίπλα στις ιαματικές
πηγές. Συγκεντρώνει όλη τη χρυσή νεολαία της περιοχής.

--------------------------------------------------------------------------------------------

ΛΟΥΤΡΑΚΙ
Οι
καιροί άλλαξαν...

Χτισμένο στη βάση του βουνού (Γεράνεια
Ορη) και πάνω στη θάλασσα, το Λουτράκι έχει πάψει από καιρό να είναι ειδυλλιακό,
αλλά παραμένει πάντα μία από τις πιο φροντισμένες και ευχάριστες επαρχιακές
πόλεις. Και παρ' όλο που έχει εμφανώς φάει το χαστούκι της νεοελληνικής
αρχιτεκτονικής των τελευταίων δεκαετιών, με κάποιον μυστηριώδη τρόπο οι
πολυκατοικίες «τούρτες» απορροφούνται σ' έναν γενικότερο πολεοδομικό σχεδιασμό
συμβαδίζοντας με τα κτίρια της ακμής της εποχής του '30. Ετσι, όσα νεοκλασικά
σώθηκαν συνυπάρχουν με τις σύγχρονες κατασκευές της πόλης, που μοιάζουν
εξαγνισμένες από το γλυκό φως του Κορινθιακού.

Το Λουτράκι, αν και έχει προ πολλού
χάσει την αίσθηση οικειότητας των μικρών λουτροπόλεων, ξέφυγε από τη μοίρα της
παρακμής ενός πρώην παραθεριστικού κέντρου. Εν μέρει ίσως αυτό να οφείλεται στο
καζίνο που επαναλειτούργησε τα τελευταία χρόνια ή πάλι στην εύκολη πρόσβαση από
και προς την Αθήνα και την Κόρινθο ή ακόμα και στο πολύ καλό δημοτικό
management. Στα συν της πόλης, άλλωστε, είναι και η προστατευμένη από τα
τροχοφόρα παραλιακή ζώνη, γεγονός πολύ σπάνιο για ελληνική επαρχία.

Σε αυτήν την παραλιακή ζώνη βρίσκεται
ένα από τα ωραιότερα κτίρια της νεότερης Ελλάδας. Το κτίριο της Πηγής (κέντρο
ποσιθεραπείας), ένα άριστα συντηρημένο έργο του Πικιώνη. Φιλοτεχνημένο με
ψηφιδωτά του Στέφανου Ξενόπουλου, είναι δείγμα μιας πρώιμης (και χωρίς μεγάλη
συνέχεια) προσπάθειας δημιουργίας ενός εθνικού στυλ. Το εμβληματικό αυτό
οικοδόμημα χτίστηκε μετά το μεγάλο σεισμό της Κορίνθου, το 1921, όταν ξεπήδησε
στο σημείο εκείνο μια ιαματική πηγή. Για την ιστορία, την πρώτη γραπτή αναφορά
στα νερά του Λουτρακίου τη συναντάμε στον Ξενοφώντα, γεγονός με ιδιαίτερη
σημασία που από μόνο του δικαιολογεί μια βόλτα μέχρι εκεί.

Οι πλήρως ανακαινισμένες εγκαταστάσεις
των λουτρών Θέρμαι Λουτράκι (Λέκκα 24) διατηρούν ακόμα την αύρα της δεκαετίας
του '30, όταν και χτίστηκαν. Αν πάλι κάποιος θέλει να συνδυάσει τα ιαματικά
μπάνια με ειδυλλιακές εκδρομές, τότε αυτό είναι το κατάλληλο μέρος. Σε μικρή
απόσταση από την πόλη υπάρχουν μερικές από τις πιο ωραίες τοποθεσίες του σχετικά
άγνωστου βόρειου τμήματος του Κορινθιακού: η λίμνη της Βουλιαγμένης (Εσχατιώτις,
όπως ήταν γνωστή στην αρχαιότητα) με πρωτοελλαδικούς οικισμούς, το Μελαγκάβι, το
ακρωτήριο όπου βρίσκεται ο ναός της Ηρας, η περιοχή της Μικρής και Μεγάλης
Μυλοκοπής και οι παραλίες της Στέρνας, της Σκαλωσιάς και των Στραβών.

memo

ΜΕΤΑΒΑΣΗ

Στο Λουτράκι θα μεταβείτε με τον
προαστιακό σιδηρόδρομο (γραμμή Πειραιάς - Κιάτο, Τ/210-52.72.000) ή με λεωφορείο
(ΚΤΕΛ Κορίνθου, Τ/210-51.50.242).

ΔΙΑΜΟΝΗ

• Καρέλειον (Γ. Λέκκα
23, Τ/27440-22.347) Με πολύ ωραίες βεράντες πάνω στη θάλασσα και ατμόσφαιρα
δεκαετίας '70.
• Poseidon Resort (Θέση «Μπούσι»,
Τ/27440-67.938) Σύγχρονο και πραγματικά πολύ ευχάριστο, πάνω στη θάλασσα, με
δική του παραλία και όλα τα σχετικά…

ΦΑΓΗΤΟ

Για μια ενδιαφέρουσα γευστική εμπειρία
σας προτείνω να φάτε στις ταβέρνες στη λίμνη της Βουλιαγμένης, στο
εστιατόριο του ξενοδοχείου Πευκάκι (Τ/27440-22.426), στο
εστιατόριο του ξενοδοχείου Pappas (Τ/27440-28.103) και στην ταβέρνα
Νεράιδα (Τ/27440-22.420).

--------------------------------------------------------------------------------------------

KAMENA ΒΟΥΡΛΑ
Ο
απαραίτητος σταθμός στην Εθνική

Χτισμένα σε μία πανέμορφη τοποθεσία
ανάμεσα στο βουνό και τη θάλασσα, δίπλα ακριβώς στην εθνική οδό Αθηνών - Λαμίας,
τα Καμένα Βούρλα διατηρούν τη γοητεία του κάπως παραμελημένου τουριστικού
προορισμού. Η μικρή αυτή πόλη, που βρίσκεται στην περιοχή της αρχαίας πόλης
Θρόνιο (κοντά στα ρέματα του Bοάγριου ποταμού), γνώρισε μέρες δόξας ως
παραθεριστικό κέντρο την πρώιμη περίοδο της βιομηχανικής επανάστασης, με την
πρώτη, δηλαδή, άνθηση των αυτοκινούμενων συγκοινωνιών. Χάρη στην ευνοϊκή της
θέση (στη βάση ακριβώς του βουνού Κνημίδα, δίπλα στη θάλασσα), καθώς βρίσκεται
σε μια στενή λωρίδα γης που ένωνε τις «καινούργιες χώρες» με την «παλιά Ελλάδα»,
έγινε ο απαραίτητος σταθμός για καφέ στην πολύωρη διαδρομή των -τότε και τώρα-
τροχήλατων και μηχανοκίνητων καραβανιών.

Σύντομα η πόλη άρχισε να ανθίζει χάρη
στην προσέλευση του κόσμου, λόγω τόσο των ιαματικών της πηγών όσο και της
εξαιρετικής της τοποθεσίας. Προικισμένη, λοιπόν, με τα δώρα της Φύσης, γρήγορα
καθιερώθηκε ως ένα παραθεριστικό κέντρο γενικού τουρισμού. Ετσι, οι ραδιενεργές
και χλωριονατριούχες πηγές -κατάλληλες για τη θεραπεία αρθροπαθειών, ρευματικών
παθήσεων και ισχυαλγιών- πολύ γρήγορα την έκαναν γνωστή ως το ραντεβού της
καινούργιας τάξης των Ελλήνων αστών που μόλις έβγαινε από τον πόλεμο και τις
καταστροφές…

Σήμερα, η πόλη φαίνεται να έχει
ξεπεράσει την εποχή της παρακμής. Διαθέτει ένα εξαιρετικό σύγχρονο ξενοδοχείο
που εκμεταλλεύεται τις ιαματικές πηγές, το Γαλήνη (το θρυλικό Ράδιον είναι
κλειστό), και δύο ιαματικές πηγές που βρίσκονται λίγο πιο έξω από την πόλη: την
πηγή του Μύλου Κονιαβίτη και τα «Καλλυντικά» (τις ανοιχτές πισίνες - γούρνες
δίπλα στην Εθνική Οδό). Ενα κομμάτι του παλιού κόσμου διατηρείται ζωντανό ώς τις
μέρες μας... Παγανιστικό τοπίο, με καλαμιές, βούρλα, άδεια μπουκάλια νερού και
πατημένα κουτιά από... Τavor. Και με επισκέπτες που είναι, πιθανότατα, το
λιγότερο αλλοτριωμένο κομμάτι του ελληνικού πληθυσμού.

memo

ΜΕΤΑΒΑΣΗ

Στα Καμένα Βούρλα θα μεταβείτε οδικώς
μέσω της εθνικής οδού Αθηνών - Λαμίας (περίπου 160 χλμ. από την Αθήνα) με το
Ι.Χ. σας ή με λεωφορείο (ΚΤΕΛ Φθιώτιδας, Τ/210-83.17.147).

ΔΙΑΜΟΝΗ

• Γαλήνη
(Τ/22350-80.501-6) Το παλιό ξενοδοχείο που ανακαινίσθηκε πρόσφατα από τον όμιλο
Μήτση. Το καλύτερο της πόλης!
• Βιολέτα (Γ. Βασιλειάδη 81,
Τ/22350-22.203) Εξαιρετική μοντερνίστικη αρχιτεκτονική του '60.

ΦΑΓΗΤΟ

Ολο το ρεπερτόριο της ελληνικής
κουζίνας. Αρκετές ξεχασμένες συνταγές που αγαπούν οι ηλικιωμένοι επισκέπτες σε
καλύτερες ή χειρότερες εκτελέσεις στον κεντρικό δρόμο. Επίσης:
El Camino (Τ/22350-80.755), πολύ καλό ιταλικό,
Ο Κάβος (Αγ. Παντε-λεήμονος 22, Τ/22350-23.614) και ακριβώς δίπλα,
Τα Φαλαρέικα με το καλύτερο ψάρι στην περιοχή.

ΓΙΑ ΠΟΤΟ

Μύθος (Τ/22350-80.888) Καφέ -
μπαρ στην παραλία. Στέκι της νεολαίας.